واکاوی ویژگی های مهندسین ناظر گندم و تعیین رابطه آن با میزان موفقیت ایشان در استان فارس

توسعه بخش کشاورزی به عواملی از جمله بهره گیران آگاه، مروجان و مشاوران آموزش دیده، تعهد و همکاری و نیز ارتباط و بهم پیوستگی میان آنان، بستگی دارد. در بررسی مولفه های موثر در توسعه کشاورزی، عامل انسانی، مورد توجه فراوان قرار دارد. نیروی تحصیل کرده زیادی در بخش کشاورزی حضور دارند که می تواند منشاء اثر و نیروی محرکه توسعه باشد. ترویج کشاورزی دولتی به دلیل محدودیت هایی، مورد انتقاد قرار گرفته است و جهت گیری های جدیدی از جمله خصوصی سازی را در پیش گرفته است. در ایران نیز خصوصی سازی چندسالی است که با عنوان طرح مهندسین ناظر گندم، شروع به کار نموده است اما با گذشت چند سال، برخی از مشکلات آن حل نشده است. گفته می شود که یکی از دلایل عدم توفیق آن، ناکارایی ناظرین (مشاورین) می باشد. هدف از این مطالعه، واکاوی ویژگی های مهندسین ناظر گندم و ارزیابی از میزان موفقیت آنان از دیدگاه خود ایشان و بهره برداران در استان فارس بوده است. در این مطالعه از روش تحقیق پیمایشی بهره گرفته شد. جمعیت مورد مطالعه، کلیه ناظرین گندم و نیز گندم کاران تحت پوشش این ناظرین بوده و بر اساس شیوه نمونه گیری طبقه بندی شده تصادفی، تعداد 225 ناظر گندم و نیز 225 گندم کار تحت پوشش طرح مهندسین ناظر از 9 شهرستان، به طور تصادفی انتخاب گردید. داده های لازم برای این تحقیق از طریق دو دسته پرسشنامه، از گروه های هدف جمع آوری گردید. یافته های مطالعه نشان داد که از میان سازه های مربوط به ناظرین، متغیرهای نگرش ناظرین نسبت به کشاورزان، نگرش نسبت به حرفه کشاورزی، نگرش نسبت به شغل نظارت، میزان حق الزحمه دریافتی آنان از کشاورزان، بومی بودن در منطقه تحت نظارت، سن، سابقه نظارت، سابقه کار عملی کشاورزی، گرایش تحصیلی، درصد کشاورزان تحت پوشش که حق الزحمه آنان را می پردازند، تغییردر میزان عملکرد گندم، نوع آشنایی آنان با کشاورزان، تناسب زمان شروع کار با زمان انعقاد قرارداد، میزان دوره های آموزشی و نیز میزان استفاده از سایر منابع کسب اطلاعات، رابطه معناداری با ارزیابی آنان از میزان موفقیت خویش داشته است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی چند متغیره به شیوه گام به گام نیز نشان داد، 7 متغیر شامل نگرش ناظران نسبت به کشاورزان، سابقه کار عملی کشاورزی ناظران، رضامندی ناظران از شغل خویش، میزان دریافتی ناظران از دولت، میزان تحصیلات ناظران، رشته تحصیلی ناظران و نیز رضامندی ناظران از سازمان های جهادکشاورزی و نظام مهندسی کشاورزی قادرند 38 درصد از تغییرات متغیر ارزیابی ناظرین از میزان موفقیت خویش را توضیح دهند. همچنین یافته ها نشان داد که از میان سازه های مربوط به بهره برداران، متغیرهای نگرش بهره برداران نسبت به طرح مهندسین ناظر، پرداخت حق الزحمه به ناظرین، سن، سطح سواد، میزان سابقه کار کشاورزی و کشت گندم، میزان سابقه کار با ناظرین، میزان اراضی کشاورزی، متوسط عملکرد، فاصله تا مراکز خدمات و نیز میزان استفاده از سایر منابع کسب اطلاعات غیر از ناظرین، رابطه معناداری با ارزیابی آنان از میزان موفقیت ناظرین داشته است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که از بین مجموعه متغیرهای مربوط به سازه های مرتبط با بهره برداران، 5 متغیر نگرش بهره برداران نسبت به طرح مهندسین ناظر گندم، پرداخت حق الزحمه به ناظرین، فاصله تا مرکز خدمات، متوسط عملکرد و سن کشاورزان، قادرند 60 درصد از تغییرات متغیر ارزیابی بهره برداران از میزان موفقیت ناظرین را توضیح دهند. در پایان نیز براساس یافته های پژوهش، پیشنهاداتی به منظور موفقیت بیشتر ناظرین در جهت اجرای بهتر طرح ارائه گردیده است.